گزارشی از سومین نشست سه‌شنبه‌های خوانش مشهد|«ننه خورشید»؛ دریچه‌ای به سنت‌های مشهد قدیم

به گزارش شهرآرانیوز؛ سه‌شنبه‌های خوانش از جمله مجموعه برنامه‌هایی است که به میزبانی مجموعه «مکتب بافت» برگزار می‌شود. در سومین نشست این برنامه خوانش نمایشنامه «ننه خورشید» نوشته جواد اشکذری به کارگردانی احمد مینایی و تهیه‌کنندگی محمد برومند اجرا شد.

بازخوانی سنت‌های قدیمی با آثاری از نویسندگان مشهدی

تهیه کننده برنامه خوانش «نه‌نه خورشید» که به میزبانی مجموعه هنری«مکتب بافت» برگزار شده است می‌گوید: مجموعه مکتب بافت به پیشنهاد شرکت عمران و مسکن سازان ثامن بنا شده تا هویت گذشته مشهد و بافت اطراف حرم مطهر و اتفاقاتی را که از گذشته تا امروز در آن شکل گرفته، مورد توجه قرار دهد. بنابراین برنامه‌های متعددی شامل شعرخوانی، خاطره‌گویی و... به این موضوع اختصاص یافته است و یکی از مواردی نیز که قرار است در آن دنبال شود، موضوع خوانش نمایشنامه است.

محمد برومند می‌افزاید: قرار شد دوازده نمایشنامه برای خوانش انتخاب شود که سه شاخصه اصلی داشته باشند؛ موضوع آن‌ها در ارتباط با هویت و گذشته مشهد باشد، نویسنده آن مشهدی باشد و قابلیت خوانش برای عموم مردم را داشته باشد. تیم خوانش ما نیز افرادی هستند که همه از گوینده‌های توانمند رادیو هستند و برای خوانش بسیار مناسب هستند.

برومند خاطرنشان می‌کند: تا کنون سه نمایشنامه در این مکان خوانده شده است؛ نمایش «به خاطر یک لبخند» اثر استاد «حمید قلعه‌ای»، نمایش «کلاهی با دم روباه» اثر استاد «داوود کیانیان» و امروز هم نمایش «ننه خورشید» اثر آقای «سیدجواد اشکذری». ضمن اینکه در ادامه نیز نمایشنامه‌هایی از کارهای خود من (محمد برومند)، استاد رضا صابری، احسان روحی، محمد جهانپا، خانم ایرانی و... خوانده می‌شود.

وی می‌افزاید: این بهانه‌ای است که به‌واسطه آن، اهالی تئاتر دور هم جمع ‌شوند. امیدوارم روزی بتوانیم در این موضوع هویتی، مکتب خراسان را در عرصه نمایشنامه‌نویسی خراسان ایجاد کنیم و به هویت مشهد و افرادی که در شکل‌گیری هویت مشهد تأثیرگذار بوده‌اند، بیشتر بپردازیم. ضمن اینکه تئاتر مشهد سابقه‌ای صدساله دارد که در کشور تأثیرات فراوانی داشته است و نیاز است این فعالیت‌ها به‌شکل مناسبی به مردم معرفی شود. این‌گونه فعالیت‌ها حتی قابلیت دارند در قالب جشنواره‌ای بین‌المللی معرفی شوند. از سوی دیگر، مسئولان نیز باید به این موضوع و زنده‌نگهداشتن عناصر هویتی مشهد حساسیت بیشتری داشته باشند و زمینه‌های آگاهی‌بخشی به نسل‌های آینده را فراهم آورند.

خوانش نمایشنامه به احیای مجدد تئاتر کمک می‌کند

احمد مینایی، کارگردان برنامه خوانش نمایشنامه «نه‌نه خورشید»، می‌گوید: در طول هفته جلساتی متعدد و با موضوعاتی مختلف در مجموعه «مکتب بافت» برگزار می‌شود که یکی از آن‌ها به موضوع خوانش نمایشنامه اختصاص پیدا کرده است.

وی می‌افزاید: به من پیشنهاد شد که دوازده کار خوانش نمایشنامه را در مجموعه «مکتب بافت» به صحنه بیاورم. ما در این زمینه متن‌هایی را می‌خوانیم که روایتگر بخشی از بافت قدیم مشهد باشند و به همین دلیل، از افرادی نیز در این خوانش‌ها بهره می‌گیریم که از گذشته تا کنون در این بافت زندگی می‌کنند. پیامی که در این مجموعه کارها منتقل می‌شود، این است که نباید آن بافت قدیم به آن صورت ویران می‌شد و باید این عناصر هویتی را حفظ کرد. ما نیز به‌صورت یک فعالیت فرهنگی این موضوع را به مردم منتقل می‌کنیم.

مینایی خاطرنشان می‌کند: متن نمایشنامه «ننه خورشید» متن بسیار زیبایی است که به‌دلیل آنکه زمان یک برنامه خوانش در چنین فضایی نمی‌تواند چندان طولانی باشد، خلاصه شده و به حدود یک‌سوم متن اصلی رسیده است. اگر هم قرار باشد چنین متنی برای اجرا روی صحنه برود، دست‌کم به هفت ماه تمرین جدی نیاز دارد.

وی درباره تأثیرات خوانش در رشد و گسترش فعالیت‌های نمایشی می‌گوید: بعد از شیوع کرونا، ضربه‌ها و زخم‌های زیادی به پیکر تئاتر وارد شده است و به‌تبع آن، نیروهای زیادی را از دست دادیم که بازگشت دوباره آن‌ها به عرصه تئاتر بسیار دشوار است و مستلزم اتفاقات متعددی است که یکی از آن‌ها می‌تواند خوانش نمایشنامه باشد و این مسیر می‌تواند به احیای دوباره آنچه از دست رفته است، کمک کند.

مینایی می‌افزاید: متأسفانه این خاک صحنه خوردن و تمرین‌ها و زحمت‌کشیدن‌ها نیز در عرصه نمایش تا حدود زیادی رنگ باخته است. جوان‌های تحصیل‌کرده ما به صرف آنکه واحدهای درسی در این زمینه در دانشگاه آموخته‌اند، تصور می‌کنند که می‌توانند در این عرصه موفق شوند. در صورتی که موفقیت در این عرصه به تمرین و تلاش نیاز دارد و به صرف خواندن چند کتاب نمی‌توان مدعی شد که شخصی در عرصه نمایش می‌تواند موفق شود.

«ننه خورشید» روایتی از هویت مشهد است

نمایشنامه‌ای که «سیدجواد اشکذری» در اوایل دهه 90 آن را به رشته تحریر درآورده و روایت ساده‌ای است از گذشته‌ای نه‌چندان دور. اتفاقاتی که در اطراف بافت حرم مطهر رضوی شکل گرفت و منجر به ازمیان‌رفتن بخش زیادی از عناصر هویتی اطراف حرم مطهر به بهانه بهسازی و بازسازی بافت اطراف حرم شد.

سیدجواد اشکذری درباره این نمایشنامه می‌گوید: «ننه خورشید» حدود سال1391 نوشته شد که در ابتدا به‌صورت منظوم بود و تغییراتی در آن ایجاد شد و به ترکیبی از نظم و نثر تبدیل شد. این اثر را مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی چاپ کرده و در جشنواره رضوی نیز حائز رتبه شده است.

وی می‌افزاید: در این نمایشنامه تلاش شده است روایتی از گذشته مشهد بیان شود. «ننه خورشید» ترکیبی از خاطرات گذشته، تخیلات نویسندگی و مراجعه به برخی مستندات است. افرادی که در این نمایشنامه از آن‌ها نامی به میان آمده است، شباهت‌های بسیاری به پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌هایی داشته‌اند که در مشهد قدیم زندگی کرده‌اند و خاطراتی از آن دوران برای ما نقل می‌کنند. موضوع «ننه خورشید» بحث هویت قدیم مشهد است و اتفاقاتی که موجب شد بخشی از عناصر هویت مشهد به بهانه توسعه و بازسازی، نابود شوند.

«بخشی از خوانش نمایشنامه «نه‌نه خورشید